Pamalandong: Fear of Missing Out
Tunob. Lanog. Uwat. Marka. Mansa. Patik.
Kaniadto adunay nangutana kung unsa ba ang kahulugan sa kinabuhi? Lisod kini tubagon. Tungod kay nagapaluyo niini nga pangutana ang pagkahisayod sa mga nagpahiping mga pangagpas kung unsa gayoy kinabuhi isip usa ka konsepto, ideya ug bunga sa hunahuna. Ginaingon nga nagkadaiya ang kahulugan sa “kinabuhi” diha sa nagkadaiyang disiplina ug panglantaw. Ang kahulugan sa kinabuhi sa disiplinang biology, lahi man sab diha sa disiplinang teolohiya ug pilosopiya. Lahi man sab ang kahulugan sa kinabuhi nga makita diha sa pulitika, sosyolohiya ug bisan sa literatura. Ang edaran, batan-on, pamilyado, balo, adunahan, lumad, kabus, walay trabaho – nagkadaiya ang pagsabot kung unsay kinabuhi.
Busa adunay pipila nga kung pangutan-on nimo’g “what is the meaning of life?” mangutana sab nimo ug balik, “sa unsa mang panglantaw buot ka nakong tubagon?” Ug lisod kana kay sa naingon ko na kinahanglan ang pagtuki sa nagkadaiyang “presuppositions,” pagkonsidera sa mga panghitabo, konteksto ug sitwasyon. Gani man adunay nagsugyot nga ang konsepto, ang ideya, ang kahulugan adunay kasaysayan, adunay kagahapon ug padayon sab nga ginaumol sa higayon.
Kauban sa pagpangutana kung unsay kahulugan sa kinabuhi mao ang pagkahisayod sa unsay katuyuan niini. Kay matud pa, adunay “purpose,” anaay tumong ang kinabuhi. Ug niini nagtumaw sab ang mga linyang “the purpose-driven life,” “the purpose of life is to give away,” ug uban pa. Sa pamilya usahay madungog ang pangutanang, “unsa man gyoy plano nimo sa imong kinabuhi?,” ilabi na kung adunay kabahin sa pamilya nga nakahuman na ug eskwela unya morag nagpasagad ra man sa pagkinabuhi.
Ug gani man anaa sab ang pagpaningkamot nga maghimo gyod ug “kabilin,” legasiya” ug ang paboritong theme song “Let’s Make a Memory’:
“After all's said and done
Memories linger on darling
Put your faith in me
Let's make a memory.
Let's make a memory
Bright as the stars
That shine above
Lets fill our cup with the wine of love
Just you and me
And memories of love.
Kabilin. Memorya. Patik. “Let us respect his memory,” matud pa. Magbuhat ug maayo aron adunay kabiling handumon sa nahibilin. Naay panultihong, “Ang hindi marunong lumingon sa pinanggagalingan, di makakarating sa paroroonan.” “Those who forget their past are doomed to repeat their history.”
Apan anaa sab ang bahin nga himoon ang tanan kay hadlok hikalimtan. “Kapit-tuko,” o dili kaha mangbulldoze sa unsa may “memory” sa gipulihan aron ang iyang rebulto ang hikit-a’g mahipatik sa alimpatakan. Ug pagkangilngig ug namahimong kataw-anan ilabi na kung kini maselyohan sa singsing sa gahum, insensohan ug himoag ritwal sa mga alipures nga nabuta sa handum nga mahisakop ug mawisikan, ug tuod man, hikit-an gayod nga nindot ug pamostura, nagbarog nga daw tuod, apan nagkurog diay sa tingog nga kusog pas daguob pero walay unod.
Karong panahona daghang balita sa mga nanga-missing: mga batan-ong nangawala, mga bag-ong gi-anak nga asa lang gipangbilin, mga amahan o inahan nga wala nahiuli ug mga kaila’g minahal nga sa wa gyod damha kalit lang sab nakabsan ug kinabuhi.
Ug karong panahona sa kapaspas ug ginaingong “time of uncertainty,” mamahimong ang hinay-hinay nga nagakamissing ang “sense of being human” ug ang kamatuoran nga ang tawo adunay kalambigitan sa tanan - sa Dios, isigkatawo, kaugalingon ug kinaiyahan.
Anaa koy nabasahan nga nagkanayon, nga niining panahon, “two realities are missing: God and the poor. God is missing but He is not missed.”
Niining Covid-19 pandemic, mamatikdang nagakamissing sab ang "sense of smell." Ang makapanimhot, makapanimaho. Literal ug figurative kay kauban sa pagtabon sa ilong aron dili masudlan ug virus daw ma-desensitize sab ta sa kasamtangang kahimtang. Dili nato mapamanimahuan ang nagakahitabo ilabi na niadtong giila ug awtomatikong ginalebelan nga "baho."
Hinaut mamahimo kita sa giingon ni Pope Francis ilabi na sa mga lideres, "they smell like sheep."
Hinaut nga dili sab makalimtan ang mga pulong nga kaniadto giingon ni Hesus, “Ang makakaplag sa iyang kinabuhi kawagtangan hinoon niini; apan ang magawagtang sa iyang kinabuhi tungod kanako, makakaplag ra niini (Mateo 10:39).