Pamalandong: Fast Learner

Kagahapon sa akong paglakaw-lakaw, aduna akoy nakit-ang usa ka “signage” sa usa ka funeral parlor nga nagkanayon “Death Care Experts.” Nakaingon ko sa akong kaugalingon nga kuyawa baya kay bisan asa na lang adunay "eksperto" ug “specialista.”

Sa usa ka mall naa sab mabasahan sa tarpaulin nga nakasulat: “Skin Care Specialist.” Kung moagi ka sa national highway, aduna sab kay mamatikdang mga eksperto - ang “Bulkit Expert.”

Nindot sab na kay nagpadayag man kana ug kahanas, kaantigo ug mapahimutang sab ang imong buot kay matud pa anaa ka sa mga maayong kamot kay nahibalo na siya sa iyang trabaho. Ang uban moingon nga “kay kana ang iyang field of expertise.”

Apan dili sab malilong nga kauban niini, mao sab ang kamahal sa presyo. Buot ipasabot, nga samtang nagkahanas, nagkadunay pangalan, nagkataas ang natun-an, namahimo sab nga nagkataas ang presyo sa serbisyo.

Unya morag mingkuyanap ug ming-uso baya na nga “mindset,” “panglantaw,” ug sa daw natrasporma na ngadto sa pagka “tulumanon,” ug hadlok kay daw nahimo na sab nga usa sa “articles of faith.”

Ug tungod niini mipahimugso usab ug laing matang sa pagkahan-ay sa sosyodad.” Apan dili lang unsang pagkahan-ay, pagkaplastar sa mga indibidwal o elemento sulod sa istruktura kay kini nga butang matud pa karaan pa mas damang, anaa man sab god ang paghitumaw sa daw usa ka “sopistikadong” social order.

Niining kaabanse sa impormasyon ug sa kadaghan sa available nga tools for analysis, morag lisod hinganlan o hidakpan, mas danlog pas duga sa saluyot kay daw ang sistema susama sab sa virus nga kapaspas mag-“mutate” o mag-adapt sa sitwasyon. Nagkadaghan ang “fast learners.”

Tingali anaa sab ang nagkataas ug nagkasopistikado nga “lifestyle” sa eksperto. Apil na ang pagkahimong daw “gospel truth” sa iyang naratibo, ug ang pagkahimugso usab sa laing bahin sa pipila ka mga “eskpertong” kritiko nga kunuhay nagabansay, nagabantay, nagadakop sa mga “patterns” dayon paghaom, pagsibo niini sa mga napanday na daang mga “templates” ug “models” ug paghimog mga sumada nga daw resulta sa usa ka obhetibong pag-analisa sa mga datus ug numero.

Anaa koy nahimamat nga “specialista” ug iyang nabungat nga kamahal sa kantidad isip bayad aron lang siya mo-estorya. Matag pulong mogawas sa iyang baba morag iya sa Ginoo, matag wiris-wiris sa iyang pirma morag tukôd ni Moises nga kung ituy-od makapapikas sa tubig, bantay ka sa iyang laway nga daw ‘agua bendita’ kay kumbinsido baya gayod siya nga kini milagroso – bisan demonyo mopalagyo.

Pagkadaghan na gayod sa mga eksperto. Specialistang nagatagod-tagod ug buot nga ipatuman ang doktrinang indibidwalismo ug pagusto ug unsa mang interpretasyon kinahanglang manukad sa kriteryang “ako-mismo.”

Apan luyo niini, dili sab malimod ang pagtumaw sa mga tawong bisan “specialista,” dili namahimong nawong ug kwarta.

Anaa koy kailang doktor nga makapangutana ka ug “naunsa ni siya?” Hala man god ug saka ug bukid, magtabang sa mga tawong dili man niya kapamilya ug mga kabus nga walay ikabayad niya. Nahinumduman nako nga kaniadto mipaabot siya nga buot siyang magpahigayon ug konsultasyon sa tunga sa dagat aron matambalan ang mga nagkasakit nga mananagat. Dili man sila basta-basta nga makauli sa ilang panimalay tungod kay usahay ang kontrata nga maanaa sa lawod ang kadugayon mokabat mag tig-unom ka semana. Naa pa gayoy higayon nga miingon siya, “magtukod tag mga liguanan ug kan-anan bisag sa lunang gamay lang dinhi sa Gensan. Kay nagkadaghan ang nagasuroy nga pinasagdan, walay ligo ug kaon daw nawad-an sa hustong panimuot.” Nangutana ko niya, “Nganong ana man dok? Asa na gikan nga morag dili ka man mahutdan ug maayong mahunahunaan?” Tubag niya, “basta nalipay lang ko ani padre. Igo ng kalipay ang makatabang sa uban ilabi na sa nanginahanglan.”

Anaa sab koy nahigalang abogado. Ambot naunsa pod ni siya. Masuko man ug may hikit-ang pobreng giyatakan sa katungod. Bilib pod ko sa iyang pamilyang kusog mosuporta kaniya. Nahimuot ko sa iyang asawa nga nagkanayon, “ambot ana niya padre, nganong passionate man gayod na siya ug dili halos katulog ug ako man nooy morag makasab-an kung naa siyay kalagutang abusador ug tikasan.” Nahibaw-an nako nga gi-organisa niya ang pipila ka abogado ug nangadto sila sa barrio aron maghatag ug serbisyo. Dili “pampogi points,” dili pampakitang-tao. Basta alang niya morag kumuson ang iyang dughan hikit-an ang kabus nga magsakay ug skylab nga pikas ray gisul-ob nga tsinelas, moadto sa syudad kay mangitag abogado aron lang magpabuhat ug affidavit. Alang nako, siya “eksperto nga may tagipusuon.”

Kadaghan sab nakong kailang yanong tawo. Sa hilom, naningkamot nga ikabuhi ang kinabuhing ligdong ug pagtabang sa isigkatawo. Pagkadaghang ginikanan nga wala man mogradwar ug eskwelahan sa pagkaginikanan apan makurat ka sa ilang kaalam. Kaalam nga nahulma sa adlaw-adlaw nga pakigkumbati sa tinuoray nga kahimtang. Unya bakikaw lang usahay pamalandungon, nga ako, usa ka pari nga dili minyo morag namahimong “consultant,” “eksperto” sa kinabuhing pamilyado. Tingali nagtuo ang uban nga naa koy direct contact sa Espiritu Santo.

Adunay usa ka higayon nga anaay usa ka inahan nagpaabot kanako sa iyang panghunahuna. Ingon siya, “tinuod ginatawag ta mong mga “fathers.” Pero dili man gyod mo tinuod nga “father.” Nangutana ko, “ngano man?” Tubag siya, “tungod kay wala ninyo maagii ang nasinati sa akong bana isip amahan. Nga sa tungang gabii mobakod siya sa aron ilisan ang lampin sa among anak. Ug tuod man kamo among “spiritual fathers” dugang pa niya, "ang inyong papel mao ang maggiya kanamo kung naa sab mi sa kalibog nga dili namo kaya, sa kalisod ug kon sa daw mawad-an na mi ug pagtuo ilabi na kung sunod-sunod ang problema.”

Apan naa sab ko nahinabi nga usa ka babaye nga ang iyang gisulti morag dili ko makatulog. Ingon pa niya, “ngano man nga morag naa lagi mo 'license to hurt us.' Kon makasulti, wagas. Grabe manginsulto!” Nakapamalandong ko kay basig diha nianang bahina namahimo kong “eksperto.”

Nahinumduman nako ang gisulti sa akong nakaubang pari sa seminaryo. Ingon siya, “kon buot kang modugay sa pagkapari, ayaw ug palayo sa mga tawo. Sila ang moluwas nimo.”

Tuod man sa akong kasinatian sa pag-adto sa mga katilingban, ma-"amaze" ka sa ilang pagkamanggihatagon sa panahon ug kaugalingon, makurat ka sa “kaantigo” nilang mobasa sa dagan sa panahon ug makapahinuklog sa kaugalingon ang ilang pagkamapaubsanon.

Wala kanunay nagbasa ug Bibliya ni nagpunay ug bukhad nianang “manual kung unsaon,” apan ang kinabuhi atubangan sa kalisod ug kawad-on makahatag ug paglaum ug inspirasyon sa pagpadayon.