June 6, 2021
(Solemnity of the the Most Holy Body and Blood of Christ)
Readings: Exodus 24:3-8; Hebrews 9:11-15; Mark 14:12-16, 22-26
Karon nga Domingo ang Kapistahan sa Corpus Christi – Solemnidad sa Lawas ug Dugo ni Kristo. Kini nga kasaulogan usa ka pagpasidungog ug pag-ila sa tinuod nga presensiya ni Kristo – Lawas ug Dugo diha sa santos nga Eukaristiya.
Tuig 2003 kadto adunay gipahigayong kompirmasyon sa Batulaki, Glan si Obispo Dinualdo. Kuyog ming pito ka diyakono. Human sa kasaulogan sa santos nga misa, mao na ang pagpangaon sa paniudto. Dili nako makalimtan kadto kay sa unang higayon nadungog ko ang usa ka batang lalaki miingon ngadto sa iyang inahan samtang mingponting sa iyang tudlo ngadto sa obispo, "Mingkaon ang Ginoo." Nahitabo kadto human sa kasaulogan sa santos nga sakrispisyo.
Tingali may susama kitang kasinatian. Nahinumduman ba nimo nga sa dihang gagmay'ng bata pa kita namahimong nabatasan nga kon magluto gani ug pagkaon sa balay makaambit gayod ang mga silingan?
Adunay higayon kaniadto nga kung magluto gani ang akong nanay ug gulay daghanon niya kini. Ug makahibulong kay kung lantawon sobra man ni kung itandi sa gidaghanon sa miyembro sulod sa balay.
Maghilom ra siya ug luto. Inig kahuman, suguon mi niya nga ihatud ni sa mga silingan - kang Nang Edith, Lola Ebing, Nang Roning ug sa uban pa. Makurat ko kay inig mangaon mi aduna sab maghatud ug ilang niluto. Ang law-oy nga giluto sa akong nanay, manganak man ug paksiw o dili kaha ginat-ang humba o mamahimong minaisang tambo.
Ug karong pari nako, sa matag saulog sa Santos nga Eukaristiya nga asa ginasaulog ang pagpikas-pikas sa pan, ang lawas ni Kristo, mahinumdom ko sa kamatuoran nga diha lamang sa pag-inambitay mahitabo ang milagro. Sa pagpaambit sa pagkaon mahitabo ang wala damhang milagro dili lamang sa pagdaghan kon dili ang pagkaanaa sa pagkalahi-lahi ug nagkadaiyang pagkaon.
Ug sa Santos nga Misa atong ginahinumduman ug ginasaulog ang pagpikas-pikas ni Hesus sa pan, ang Iyang Lawas, ang atong matuod ng pagkaon, ug ang pag-ula niya sa iyang hamiling dugo -timaan sa tinuod nga Sakripisyo.
Ang ebanghelyo karon naghisgot mahitungod sa gibuhat ug gipamulong ni Hesus samtang nangaon sila. Ug matud pa sa pipila ka namalandong, kung aduna may aspeto sa Eukaristiya nga namahimong tataw sab diha sa ebanghelyo ni San Marcos, kini mao ang Eukaristiya isip sakripisyo.
Ang pipila ka punto nga akong ipaambit pinudyot gikan sa mga panghunahuna ug pamalandong sa pipila ka teologo ug magsusuwat. Dakong bahin sab niini gikan sa Biblia ug Katesismo sa Simbahang Katoliko.
Una, ang Eukaristiya isip Pagpangaon.
Ang mga ebanghelista: Mateo, Marcos, Lukas ug ang apostol nga si San Pablo nagsuwat nga si Hesus “mipikas sa pan” diha sa Katapusang Panihapon.
Gani man ginaingon nga diha sab sa kan-anan nagakahitabo ang pagpanudlo ni Hesus. Dayag matud pa kini sa ebanghelyo sumala ni San Lukas.
Jesus is always in the meal. Ang uban moingon nga siya usa ka “party animal.” Aduna siya’y reputasyon nga kanunay siyang nagakaon kauban ang mga dili angay ikauban – ang mga makasasala susama sa mga maniningil ug buhis, mga prostitutes ug uban pa. Ug alang sa mga Hudiyo ilabi na sa mga kadagkoan niiini, ngil-ad, makalilisang kining ginabuhat ni Hesus.
Sabton nato kining ilang kinaiya ilalom sa lamdag sa ilang pagsabot sa pagpangaon. Kay matud pa, alang kanila ang pagpangaon usa ka panghitabo sa panaghigalaay ug panaghiusa. Kung sa iningles pa, “table-fellowship is an event of equality and friendship, an event of communion.”
Ug tungod niini kinahanglang himatikdan ug puy-an ang mga balaod nga may kalabutan sa pagpangaon nga asa nahiapil diha ang: unsay kaunon, kanus-a mangaon, kinsay ikauban sa pagpangaon. Gani man diha sa pagpangaon nahimong dayag ang panaglahi, pagkabahin-bahin, ang separasyon, distinction tali sa mga makasasala ug mga maayong tawo, sa hugaw ug sa giilang limpyo.
Apan kini nga sistema ug pamaagi gihagit ni Hesus. Giunsa man niya? Gibaliktad niya ang “normal pattern” sa mga Hudiyo. Ang normal pattern nga nagkanayon nga kinahanglang malimpyo ka una o mabag-o ka una bag-o ka ikauban ug makauban sa pundok ug sa pagpangaon.
Dili kini mao ang pamaagi ni Hesus. Ang iyang pakig-uban kanila maoy nakapahimo kanilang magbag-o. That is, “conversion flows from communion, not conversion then communion.” Ang gitanyag ni Hesus nga pakig-uban sa mga makasasala nakapahimugso sa ilang paghinulsol, sa ilang pagbiya sa sala.
Ug niining table-fellowship nga gipahigayon ni Hesus, napadayag ang presensiya sa Gingharian sa Dios – nga ang Gingharian sa Dios alang sa tanan.
Ikaduha, ang Eukaristiya isip Sakripisyo.
Si Kristo nagtukod sa Eukaristiya diha sa Katapusang Panihapon uban sa iyang mga Apostol aron ang maduguon niyang sakripisyo sa Krus magpadayon sa tanang panahon. (SC 47; CCC 1356-72). Si San Pablo nagpahayag niini: “pinaagi sa misteryo sa Eukaristiya, ang sakripisyo sa Krus nga nahalad didto sa Kalbaryo, sa pagkatinuod, gibag-o ug kanunayng gihandum, ug ang iyang makaluwas nga gahum gipahigayon alang sa kapasayloan sa sala.” (MF 27).
Ang Eukaristiya usa ka sakripisyo tungod kay si Kristo nga ania uban kanato “naghalad sa iyang kaugalingon alang kanato isip sakripisyo ngadto sa Amahan”. Diha sa Eukaristiya, ang Kamatayon ug Pagkabanhaw ni Kristo dili lamang gihandum, kondili gisangyaw ug nahimong anaa.
Ang sakripisyo ni Kristo nag-usab gayud sa mga sakripisyo sa Daang Kasabutan nga nag-ihaw’g mga mananap, nagsablig sa dugo uban sa pagpangaon sa gisakripisyo.
Puli sa dugo sa mga mananap, gitukod ni Kristo didto sa Katapusang Panihapon ang sakripisyo sa Bag-ong Kasabutan pinaagi sa iyang dugo. Miingon siya ngadto sa iyang mga apostol: “Kini mao ang akong dugo, ang dugo sa Kasabutan, nga iula alang sa daghan sa kapasayloan sa mga sala” (Mt. 26:28).
Dili kini aron sa pagpuypoy sa kasuko sa Amahan. Ang sakripisyo ni Kristo maoy usa ka hingpit, mahigugmaong pagtuman sa kabubut-on sa Amahan, kinsa nagpadayag sa iyang dakung gugmang makaluwas ngari kanato.
Kon atong pamalandungan ang tinuod nga naghimo ug sakripisyo mao ang Dios. Iyang gihatag ang iyang bugtong anak. Kini nagapadayag nga ang atong Dios dili susama sa usa ka “wrathful master, who demands the death of his Son,” nga malipay siyang magtan-aw nga nagaantus ang iyang anak. Dili kana mao ang atong Dios. Our God is not also an absent, indifferent or distant Father, nga walay pakialam. A God who in a distance is watching us. A God who is unmoved.
Sa Eukaristiya isip sakripisyo ginapadayag nga ang atong Dios usa ka mahigugmaong Amahan, a loving Father, the one who pours himself out in love. The one who cannot give enough. “For God so loved the world that He gave His only Son…”
Ug diha sa Eukaristiya isip Sakripisyo ginapahinumdoman kita sa kamatuoran sa pag-alagad. Si Hesus miingon, “Kini mao ang akong lawas nga itugyan alang kaninyo.” “Kini mao ang akong dugo, ang dugo sa Kasabutan, nga iula alang sa daghan sa kapasayloan sa mga sala” (Mt. 26:28). Alang kaninyo. For you. Dili ba kini nagapadayag ug pag-alagad? Diakonia. Ug gisugo usab kita ni Hesus “Himoa kini sa akong handumanan.” “Do this in memory of me.”
Ang sakripisyo usa ka pag-antus nga may tumong. Ang tinuod, tibuok nga pakighiusa sa minahal maabot lamang pinaagi sa paghatag sa kaugalingon. Ug kini tataw diha sa giingon ni Hesus: “Ang babayeng mabdos maguol kon hapit na manganak. Apan inigkatawo sa bata, dili na siya mahinumdom sa pag-antus tungod sa kalipay: nahimugso ang usa ka tawo sa kalibutan (Juan 16:21). Matud pa ni Walter Burghardt, SJ,“ To be transformed into sacrifice, suffering must be born of love. Or, at least, suffering must end in love. Suffering must begin with God and suffering must end in God.
Dili lalim ang mahigugma! If you want to love, be ready to suffer! Pero karon lahi na ang dagan sa kalibutan ilabi na sa kaminyoon. Matud pa sa uban, ang pagminyo dili na “till death do us part, but as long as it works.” No more commitment!
Hinumduman sab nato mga kaigsoonan nga “the sacrifice of Christ empowers our sacrifices.”
Ikatulo, ang Eukaristiya isip Presensiya.
Gawas nga sakramento sa sakripisyo ni Kristo ug Bangkite sa Pasko nga gipanag-ambitan, ang Eukaristiya mao usab ang sakramento sa Presensiya ni Kristo. Diha sa kasaulogan sa Eukaristiya, si Kristo “anaa diha sa nanagtigum sa iyang ngalan, diha sa ministro nga nangulo, diha sa nagbasa sa santos nga Kasulatan, ug labaw sa tanan, diha bayhon sa pan ug bino nga gikonsagrahan” (SC 7). Ang presensiya ni Kristo diha sa gikonsagrahan nga pan ug bino gitawag ‘tinuod’ “dili pagsalikway sa ubang presensiya diin si Cristo, ang Dios ug Tawong matuod, anaa gayud sa iyang tibuok ug bug-os nga pagkaanaa.” (CCC 1374). Ug kini ginapadayag sa mga pulong ni Hesus: “Kini mao ang akong lawas.” “Kini mao ang akong dugo.” (Mk 14: 22,24). Ang “lawas” sa Semitic languages, dili lamang nagapasabot isip parti sa tawo kondili nagapasabot sa kinatibuk-ang pagkatawo. Ang pulong “dugo” nagapasabot isip “the vital substance of man.” The blood to be poured out in behalf of many (Mt. 26:28) is Jesus himself in the surrender of his life for us.
Sa mata sa pagtoo, diha sa bayhon sa pan ug bino nga gikonsagrahan, anaa gayud sa iyang tibuok ug bug-os nga pagkaanaa si Hesus. Ug nagatoo kita niini. Apan, dili ba kini igo nga pagsabot sa presensiya?
Sa pagdawat nato sa lawas ug dugo ni Kristo, nahisama usab kita kaniya. Nahimong lawas ni Kristo alang sa uban. Si Walter Burghardt, SJ, sa iyang pagpamalandong nagkanayon: “When Christ gives himself to you as food, you are transformed into Christ. In the words that St. Augustine of Hippo heard from on high: “I am the food of grown men: grow and you shall eat me. And you shall not change me into yourself as bodily food but into me you shall be changed.” So much so that you can cry out with St. Paul: “I live, no longer I, but Christ lives in me” (Gal. 2:20). In the felicitous phrase of Pius XII: “If you have received worthily, you are what you have received.”
Mga kaigsoonan, kanunay kitang ginadasig sa Eukaristiya nga mamahimong presensiya ngadto sa uban. To become a “presence” to those who are not present. Mamahimo ang atong presensiya, presensiya sa pagpaminaw.
Sulod sa panimalay, opisina, tindahan, o dapit sa gitrabahuan, kumusta naman? Namahimo ba kining lugar sa presensiya nga asa ang matag usa dili mahadlok sa pag-estorya sa iyang mga kahadlok, handom ug mga damgo? Namahimo ba kitang banay sa panaghiusa asa matag usa importante ug dunay bili? Andam mosakripisyo susama sa Dios nga mihatag sa iyang kaugalingon aron kita mabuhi?
Sa atong ebanghelyo karon nga gikan kang San Marcos, matud pa wala ang mga pulong nga naga“institute" sa "Communion" - “Buhata kini sa akong handumanan.” “Do this in remembrance of me.” Matud pa sa usa ka scholar nga si Shannon Daley-Harris, unsa may anaa sa mga bersikulo nga gibasa mao nga “Jesus’ words have an immediacy, an urgency, an attentiveness to what each disciple is called to do right then, at that moment." Pagkadinalian. Pagkamatinagdanon. “Take.” Kuhaa. “Just to receive it as it was first given, after thanks and blessing, with the simplest instruction: take.” Attentiveness to the moment.
Sa ako sab dugang nga pagpamalandong niini, nakapahinumdom kini sa giingon ni Hesus, “Take up your Cross and follow me.” Kuhaa ang imong Krus ug sunda ako. Kuhaa. Karon dayon pas-ana. Ayaw paglangan-langan ni padugaya. Uban Kanako. Sunod kanako. “Come, follow me,” nga ang buot sab ipasabot “Come and die with me.” Mahisama kanako pikas-pikason ug ihatag ngadto sa uban aron sila makabaton sa kinabuhing dayon. Ikaw, andam sab bang pikason isip kabahin sa lawas ni Kristo?
Sources:
Books:
1. Burghardt, Walter, SJ. All Lost in Wonder. Westminster: The Newman Press, 1961.
2. Jordan, Mark, ed. The Church’s Confession of Faith. San Francisco: Ignatius Press, 1987.
3. O’Collins, Gerald, SJ and Mario Farrugia, SJ. Catholicism. The Story of Catholic Christianity. New York: Oxford University Press, 2003.
4. Rausch, Thomas P. Who Is Jesus? An Introduction to Christology. Quezon City: Claretian Publications, 2004.
5. Tagle, Luis Antonio G, DD. An Easter People: Our Christian Vocation to be Messengers of Hope. Quezon City: Jesuit Communications Foundation, Inc., 2003.
Other Sources:
1. Ecclesia De Eucharistia
2. Katesismo Sa Pilipinong Bisaya
3. Mane Nobiscum Domine
4. Passion for Christ, Passion for Humanity: Acts of the Congress on Consecrated Life. Pasay City: Paulines Publishing House, 2005.
5. The Hill (For the Ateneo de Manila University Community) Issue 2. December 2004.
Image Source: https://vhx.imgix.net/testymctester/assets/a19f638c-d858-435a-9f0f-e308fd42f4f2-d70b6ea8.jpg?auto=format%2Ccompress&fit=crop&h=720&q=75&w=1280